Restauratie orangerie en tuinmuur De Havixhorst, De Schiphorst

Landgoed De Havixhorst

Landgoed De Havixhorst, lommerrijk gelegen tussen De Wijk en Meppel in Zuidwest-Drenthe, heeft een oppervlak van circa 100 hectare groot. De Havixhorst bestaat in de kern uit de havezate met bijgebouwen (Châteauhotel en Restaurant De Havixhorst), tuin, gracht en omliggend bos. In 1409 wordt er voor het eerst melding gemaakt van het bestaan van De Havixhorst in het abdijarchief van Dickninge. De huidige vorm en uitstraling dateert hoofdzakelijk uit 1753. In de tuinen bevindt zich een oorspronkelijke orangerie, welke wordt erkend als rijksmonument. Vroeger fungeerde deze gietijzeren kas als plek om fruit in te rijpen. Vroeger waren dit sinaasappels, sinds 1982 worden hier blauwe druiven gerijpt. Ook wordt de bijzondere plek voor bijeenkomsten en trouwerijen gebruikt. Aan Jurriëns Noord de taak om dit mooie rijksmonument en omliggende tuinmuur te restaureren.

Bijzondere gebogen structuur

De historische orangerie heeft een bijzondere constructie van rondboogspanten. De gietijzeren kas heeft een bijzondere gebogen structuur door middel van 46 gietijzeren T-profielen die onderling met elkaar verbonden zijn. Tussen deze gietijzeren profielen zijn kleine glazen ruiten met stopverf bevestigd. Omstreeks 1870 is de constructie tegen één zijde van de oudere tuinmuur geplaatst, welke in 1998 als eens werd gerestaureerd. Nu was het metsel- en voegwerk van de kas aan de beurt. Ook hebben we de staalconstructie van de kas in het werk gestraald (die we volledig hebben ontdaan van de in de jaren negentig aangebrachte conservering), en deze voorzien van een volledig nieuwe conservering. Het stralen is uitgevoerd d.m.v. micronevelstralen. Micronevelstralen is een relatief droge techniek van stralen met gecomprimeerde lucht en fijn straalmiddel. Voorafgaand aan deze werkzaamheden zijn eerst de 1024 ruitjes voorzichtig gedemonteerd om na de conservering weer teruggeplaatst te worden.

Tuinmuren havezate

Naast het restaureren van de gietijzeren kas mochten we ook de oude tuinmuur van de havezate aanpakken. De tuinmuur bestaat uit een oostelijk en noordelijk deel. De muur aan de oostzijde dateert uit het begin van de 19^e eeuw, de muur aan de noordzijde dateert waarschijnlijk uit dezelfde periode, maar is in de tweede helft van de 20^ste eeuw geheel vervangen. We hebben het metselwerk en het voegwerk hersteld, stenen in- en uitgeboet en voegwerk vervangen. Het gedeelte van de tuinmuur, daterend uit de negentiende eeuw, is in het verleden hersteld met mortels die niet geschikt bleken te zijn. Toegepaste ‘herstelmortels’ waren cementgebonden, terwijl de originele mortels uit een samenstelling van tras en kalk bestonden. Om de juiste keuze hierin te kunnen maken hebben we eerst steen- en mortelanalyses uitgevoerd om zo de juiste samenstelling voor de restauratiemortels (voor het metsel- en voegwerk) te kunnen bepalen. We hebben ervoor gezorgd dat de aanwezige scheuren weer zijn hersteld en dat een deel van het slechte voegwerk is vervangen. Later dit jaar mogen we aanvullend verder met het vervangen van de cementgebonden voegen. Bij dit mooie project hadden we een duidelijk doel voor ogen: de historische kas weer netjes maken, zodat het kweken van vruchten weer voortgezet kan worden. Ook is het een lust voor het oog voor een trouwerij, en is de kas weer een prachtig onderdeel tussen het tentoonstellen van beelden in het beeldenpark.

Eerdere werkzaamheden in 2016

Jurriëns Noord restaureerde in 2016 het casco van de buitenzijde, het metselwerk, het voegwerk en het herstel van de balklagen en de kapconstructie. Daarnaast realiseerde Jurriëns Noord vijf hotelkamers op de zolderverdieping van het monumentale pand.. De bestaande kapconstructie werd hierbij aangepast, de bestaande zadeldaken werden aangepast tot een combinatie van zadel- en platdak. Hierdoor werd er meer ruimte voor de hotelkamers gecreëerd. Tevens is een personenlift aangebracht. Gedurende de bouwperiode is het Hotel Restaurant voor het grootste deel in gebruik gebleven.